FEDERICO LEÓN, CECILIA BENGOLEA EDO TXILEKO TEATRO ERRANTE KONPAINIA BEZALAKO NAZIOARTEKO ARTISTEK ETA EUSKAL KONPAINIEN PRESENTZIA GARRANTZITSUAK MARKATUKO DUTE BAD-EN – BILBOKO ANTZERKI ETA DANTZA GARAIKIDE JAIALDIAREN XVII. EDIZIOA

Bilboko Udalak antolatutako jaialdia urriaren 21ean hasi eta azaroaren 1era arte luzatuko da, jada ohikoak diren BilbaoArte, La Merced, Errekalde Aretoa, La Fundición, Muelle 3, Bilborock eta Garabia Zawp eszenatokietan. + INFO: www.badbilbao.com

BAD-ek hogei konpainia ingururen azken lanak ekarriko ditu Bilbora, horien artean erabateko zortzi estreinaldi eta Euskadin lehen aldiz ikusi ahal izango diren lau lan.

Jaialdiak, lehen aldiz, ikus-entzule gazteei eta umeei arreta berezia eskaintzen dieten hiru lan aurkeztuko ditu, gazteak eta umeak direlako arte eszenikoen etorkizuna, ikus-entzule zein sortzaile gisa.

Euskal sorkuntza berriak eta nazioarteko konpainien presentzia azpimarragarriak markatuko dute Bilboko Udaleko Kultura Sailak antolatzen duen eta ohikoak diren BilbaoArte, La Merced, Errekalde Aretoa, La Fundición, Muelle 3, Bilborock edo Garabia Zawp bezalako eszenatokiak eta kalea bera hartuko dituen BAD-en – Bilboko Antzerki eta Dantza Garaikide Jaialdiaren edizio berria, URRIAREN 21ETIK AZAROAREN 1ERA.

Guztira, programazioak 12 estreinaldi jasotko ditu –horietako zortzi erabateko estreinaldiak– eta jaialdiaren lau koprodukzio Cielo Raso konpainiarekin, Errateke-L’esoecificarekin eta Patricia Caballerorekin –Escenas do Cambio Jaialdiarekin lankidetzan– eta Pablo Fidalgorekin, Terrasako TNT Nuevas Tendencias jaialdiarekin elkarlanean. Proposamenen artean nazioarteko artistak daude, Federico León argentinarra, Ana Borralhok eta Joao Galantek osatzen duten Casabranca konpainia portugaldarra edo Cecilia Bengolea eta François Chaignaud, eta lehen aldiz, nazioartean oihartzun handia duen Matxalen Bilbaok dantza garaikide pieza bat (“L´Autre”) estreinatuko du BAD-en.

BAD-en aurtengo programazioak dituen ezaugarrien artean azpimarragarria da euskal sorkuntza berriaren barruan sar daitezkeen konpainien presentzia garrantzitsua. Euren azken lanak aurkeztuko dituzte ikus-entzuleen aurrean, batzuetan Frantziako, Kataluniako edo Portugalgo beste artista batzuekin elkarlanean. Horrela, Beatriz Setiénen “Bombón coreográfico”, Idurre Azkueren “Bailar por bailar” eta Erretekeren “Erbeste” erabateko estreinaldiak izango dira.

Programazio eszenikoa irailaren 22an hasiko da La Fundición eta La Merced eszenatokietan, bi euskal konpainiarekin, hain zuzen ere: Coletivo Qualquerren “Gag” dantza ikuskizuna, Euskadin bizi den Luciana Chieregati brasildarrak interpretatutakoa (mugimendu nekaezinez betetako 40 minutu), eta dantza eta antzerkia uztartzen dituen Natxo Montero dantzari eta koreografo bilbotarra, “Barbecho” proposamenarekin.

Euskal zigilua duten proposamenen artean, azpimarragarriak dira, baita ere, Xabier Mendigurenen testua duen “Amodioaren ziega”, duela denbora gutxi sortu den eta Nazaret Froufe, Urki Muguruza, Joana Ocaña eta Eneko Sagardoy antzezleek osatzen duten Lauka Teatroa konpainiak eskainiko duen euskarazko antzezlana –24an La Merceden–; eta urriaren 29an Errekalde Aretoan estreinatuko den Idurre Azkueren “Bailar por bailar”, Joseba Irazokiren musika duen dantza pieza, BilbaoEszenaren laguntza ere baduena.

“L´Autre” ikuskizunaren erabateko estreinaldiari dagokionez, azpimarratu behar da sortzaile gisa eman dituen 15 urteetan Matxalen Bilbaok hiztegi propioa sortu duela, bere pentsamendua sakontzeko eta garatzeko interesean oinarrituta. Bere ardurak lantzen ditu behin eta berriro, zorrotz eta era metodikoan, ideiak adierazteko baliabide gisa mugimenduaren eta mugimendu horren espazio-denbora antolakuntzaren aldeko zaletasuna erakusten duen bide koherentea eginez. Hamaika piezak abalatzen dute bere ibilbidea. Bere lan azpimarragarrienak “Gear” (2015) “Self” (2013) “Sast!” (2009) “Haiku4” (2007) “Capricho” (2005), “Lotura” (2004) eta “Mutis” (2003) dira.

BAD 2015eko programazioak erabateko beste bi estreinaldi interesgarri ere jasotzen ditu, ibilbide luzea duten María Muñoz-Mal Pelo eta Niño de Leche konpainien eta Patricia Caballeroren eskutik. Lehenbizikoek, flamenkoaren eragina duen musika eta dantza azken ikuskizuna, “Siete lunas”, aurkeztuko dute Bilbon –urriaren 23an La Merceden–. Oraingo honetan, bere ideal sozialekin konpromisoa erakusteaz gain lengoaiak nahasteko gaitasun handia duen Niño de Elche kantaorea, eta María Muñoz dantzari eta Mal Pelo konpainia katalanaren koreografoa, zeharkakotasun garbian eta sakonean sustraitutako proposamen eszenikoengatik ezaguna dena, elkartu egiten dira, ikus-entzuleei bat-bateko elkarrizketa berezia proposatzeko.

Patricia Caballerori dagokionez, gorputzari eta kontzientziari buruzko jardunbideen eta azterlanen aurreko interesa erakusten du gorputzaren bitartez. Arte bizien eta garapen psikofisikoaren aurrean zabaltzen da, ohiko bide gisa, berarekin 20 urte baino gehiago egin dituen dantza erabiliz. Batez ere Espainiako antzokietara eta jaialdietara joaten diren lanak egiten eta interpretatzen ditu, horien artean, “Lo raro es que estemos vivos” (2012), “Aquí gloria y después paz” (2011) edo “Chronoscopio” (2010). Bere azken ikuskizuna, “Barrunto”, urriaren 31n estreinatuko da La Merced aretoan.
NAZIOARTEKO PANORAMA
Atzerriko konpainiek eskainiko dituzten ikuskizunei dagokienez, azpimarragarria da Euskadin lehen aldiz ikusi ahal izango den Federico Leónen (Argentina) “Las ideas” antzezlana. “Las ideas” lanak errealitatearen eta fikzioaren arteko mugak lantzen ditu, eta sorkuntza prozesu baten intimitatea jartzen du eszena gainean. Antzezlana, artistak eta bere laguntzaileak laneko mahai gisa erabiltzen duten ping-pong mahai desordenatu baten gainean gertatzen da. Saiakeren erregistroak, sorkuntzaren estadio anitzetan dauden beste proiektu batzuetako materiala, etorkizuneko lanetarako ideiak, unean bertan bururatzen zaizkien eta sartzen doazen ideiak eta baita baztertu egin ziren eta ordenagailuaren paperontzian botata dauden beste batzuk ere. Ping-pong mahaiaren gainean, artistak eta laguntzaileak etengabeko ideia eta teoria trukaketa dute. Ikus entzuleak urriaren 27an joan ahal izango dira ping-pong partida sortzailera La Merceden.

Teatro Errante txiletarrei dagokienez, “Yo maté a Pinochet” antzezlana ekarriko dute Bilbora. Lan horrek subjektu herrikoiaren hitzaldiaren alderdian sakontzen du, haren praxi politikoa, egunerokotasunetik eta militantziatik. “Yo maté a Pinochet” lanak, pertsonaia baten bitartez, memoriak, onartzeko eta entzuteko beti atsegina ez den orainaldiaren ebaluazio ariketa kritikorako aukera ematen duela erakutsiko du. Teatro Errante 2008an sortu zen, izaera herrikoia eta jai girokoa duen eta ondo pasarazteko helburua duen baina, aldi berean, emozioen eta intelektoaren ikuspegitik deserosoa ere izan daitekeen antzerki politikoa eskaintzeko xedez. Ikuskizun hori urriaren 28an ikusi ahal izango da La Merceden.

Halaber, dantza garaikide programazioaren barruan pena merezi du Estatuan lehen aldiz ikusi ahal izango den Cecilia Bengolea argentinarraren eta eszenatoki gainean ohiko kide duen François Chaignauden “Dub love” ikuskizuna azpimarratzea. Bere musika ikerketan zehar, Bengolea-Chaignaud bikoteak ikerketa koreografiko hibridoa egiten du, reggae melodia batzuen punk errebotagarritik balletak baimentzen dituen muturreko eraikuntza fisikoetaraino. Bilboko ikus-entzuleek La Mercedeko eszenatokian ikusi ahal izango dituzte urriaren 30ean, gaueko 21:30etatik aurrera.

PROGRAMAZIOA: IKUS-ENTZULE BERRIAK
Berrikuntza gisa, Bilboko Antzerki eta Dantza Garaikide Jaialdiak – BAD-ek umeei eta gazteei arreta berezia eskainiko dien hiru lan aurkeztuko ditu lehen aldiz. Horiek dira arte eszenikoen etorkizuna, ikus-entzule zein sortzaile gisa.

“La naturaleza y su temblor” proiektuak performance ibilaldia proposatzen du Idoia Zabaleta koreografo arabarraren eskutik, Tomas Aragayk eta Sofia Asenciok osatutako Societat Doctor Alonso konpainia katalanaren laguntzarekin. Umeei –8 urtetik 14 urtera– zuzendutako ibilaldi gidatua izango da, eta partaide bakoitzak, kasko batzuen bitartez, zenbait soinu input jasoko ditu (testuak, musikak eta errealitatetik jasotako soinu zuzena), eta horiek errealitatea ikusteko modua eraldatu egingo dute.

Macarena Recuerda artistak, bere aldetik, “Collage” tailerra proposatzen du umeentzat. Jarduera, 6 eta 12 urte arteko umeei zuzenduta eta izen bereko pieza artistikoari lotuta egongo da. Jarduera urriaren 25ean, igandean, izango da, goizeko 10:30etatik eguerdiko 13:30ak arte, Errekalde Aretoan. Proiektu horrek eta Idoia Zabaletarenak, BilbaoEszenaren, Bilboko Udalaren Baliabide Eszenikoen Zentroaren, Artistak Egoitzan deialdiaren laguntza jaso dute.

Amaitzeko, urriaren 31n, Bilborockek, Ana Borralhok eta Joao Galantek osatzen duten Casabranca konpainia portugesaren lanaren estreinaldia jasoko du. Oraingo honetan, Bilboko nerabeekin eta BAD-ekin berarekin lankidetzan egindako lana proposatzen du. Pieza eszeniko horren protagonista Ibarrekolanda institutuko Batxilergo Artistikoko ikasle talde bat izango da. Artistek BAD jaialdirako zuzenduko duten tailerrean hartuko dute parte, urriaren 25etik 30era. Ikuskizun horrek eta umeei eta gazteei zuzendutako gainerako guztiek 5 euroko prezio berezia izango dute.

PROFESIONALENTZAT
Ohikoa denez, BAD-ek lekua gordeko du prestakuntzarako eta profesionalen arteko esperientzien trukaketarako. Horrela, Muelle 3k, Federico León argentinarrak zuzenduko duen objektu pertsonalekin esperimentatzeko tailerra jasoko du urriaren 28tik 31ra, goizeko 10:00etatik 14:00etara. Tailerrak antzezpena, idazketa eta zuzendaritza uztartuko ditu, errealitateko elementuak erabiliz fikzioa eraikitzeko aukerei buruz sakonduz. (Prezioa 90 euro, izen emateak eta informazioa [email protected] helbidean).

Euskadiko Dantza Elkarteak (ADDE), bere aldetik, dagoeneko ohikoa den topaketa egingo du dantza alorreko profesionalekin eta, berrikuntza gisa, eta sortzaileak, kudeatzaileak eta abangoardiako arte eszenikoekin erlazionatutako beste agente batzuk elkartzeko asmoz, urriaren 31n eta azaroaren 1ean 7700FF egingo da, aurkezpen eta elkarrekintza formatuen aukerak eta ikus-entzuleen lekua (bir)pentsatzeko helburua duen jardunbide artistikoen eremuan oinarritutako ikerketa proiektua.

Ikuskizun guztiek 10 euroko prezioa izango dute txarteldegian erostean, eta 8 euro aurretiko salmentan erosten badira. Aurreko edizioetan bezala, BONOBAD erosteko aukera egongo da, 20 eurokoa (3 ikuskizun) eta 50 eurokoa (10 ikuskizun). Prezioei, aurretiko salmentari eta erreserbei buruzko informazio guztia jaialdiko webgunean (www.badbilbao.com) jaso daiteke, eta, urriaren 14tik aurrera, Errekalde Aretoan egongo den informazio bulegoan.

Halaber, arte eszenikoetako profesionalentzat eta zale guztiek “Correspondencias BAD” liburuaz gozatzeko aukera izango dute. Liburu horrek, 2014ko nazioarteko programazioko zenbait artisten eta jaialdia oso gertutik jarraitzen duten Euskadiko beste artista batzuen arteko korrespondentziak jaso ditu. Testuak, artista horien lanen nondik norakoaren lekukotza emateko beharretik sortzen dira, eta, aldi berean, haien piezen irakurketa sakonagoa egiteko aukera ematen dute.